کاربرد کریجینگ شاخص و معمولی در مدل کردن کلر آب زیرزمینی

از معمول ترین مشکلات مرتبط با کیفیت آب در کشاورزی، سمّیت ناشی از کلر است. لذا برآورد صحیح میزان کلر و تهیۀ نقشه های احتمال آن بسیار حائز اهمیت است. تخمین گر زمین آماری کریجینگ شاخص (ik) نه تنها مستقل از شیوۀ توزیع داده هاست بلکه قادر به مدل کردن میزان قطعی نبودن تخمین نیز است. در این مطالعه کاربرد ik برای تخمین و به خصوص ارزیابی خطای تخمین مقدار کلر آب زیرزمینی به صورت مقایسه ای با کریجینگ معمولی (ok) و لاگ کریجینگ (lok) بیان شده است. نقشه های احتمال کلر برای حدود آستانۀ 10 و 20 میلی اکی والان بر لیتر با استفاده از ik تهیه شده است. داده های کلر مربوط به 76 حلقه چاه آب کشاورزی در دشت کرمان است. نتایج آنالیز نیم تغییرنما نشان داد که داده های کلر و لگاریتم آن ها با مدل ساختار مکانی کروی و شعاع تأثیر به ترتیب برابر با 42 و 72 کیلومتر همبستگی مکانی قوی دارند. همچنین، داده های کلر دارای همبستگی مکانی داخل کلاس متوسط تا قوی هستند و نیم تغییرنماهای شاخص به طور عمده از مدل کروی پیروی می کنند. نتایج ارزیابی متقابل نشان داد که روش lok دارای دقت بیشتری نسبت به روش ik در برآورد مقادیر کلر است. از طرفی واریانس شرطی ik ابزار مناسب تری برای ارزیابی خطای تخمین کلر نسبت به واریانس ok و lok تشخیص داده شد. نقشه های احتمال کلر نشان دادند که احتمال تجاوز مقدار کلر از حدود آستانۀ 10 و 20 میلی اکی والان بر لیتر در نواحی شمال غرب و غرب منطقه بیشتر است. نقشه های احتمال در بسیاری از فرایندهای تصمیم گیری از جمله مدیریت منابع آب و به حداقل رساندن ریسک آلودگی منابع ابزار سودمندی به شمار می روند.